با ایکس بازی همراه باشید.

(H1) Marvel Rivals: از عرش به فرش در کمتر از چند ماه؟ زنگ خطر برای قهرمانان مارول!

یادتونه چه هایپ و سر و صدایی بود؟ اواخر سال ۲۰۲۴ بود که Marvel Rivals مثل یه بمب ترکید. یه بازی شوتر قهرمانی (Hero Shooter) رایگان (Free-to-Play) با حضور تمام ابرقهرمان‌های خفن مارول! چی از این بهتر؟ بازی چنان گرد و خاکی به پا کرد که تو ۷۲ ساعت اول، ۱۰ میلیون نفر ریختن تو بازی! انگار خود اونجرز جمع شده بودن تو سرورهای بازی! همه جا حرف از Marvel Rivals بود؛ از یوتیوب و توییچ گرفته تا بحث‌های داغ گیمرها تو دیسکورد و تلگرام. ایکس بازی هم اون موقع کلی در موردش نوشت و گفتیم که پتانسیل ترکوندن داره.

اون اوایل، همه چی گل و بلبل بود. بازی تونست رکورد بزنه و تو تاریخ ۱۱ ژانویه ۲۰۲۵، به اوج خودش تو استیم (Steam) رسید. عددش رو ببین فقط: ۶۴۴,۲۶۹ بازیکن همزمان! یعنی تو اون لحظه، بیشتر از نیم میلیون نفر داشتن با آیرون من و هالک و دکتر استرنج به جون هم می‌افتادن! این عدد، Marvel Rivals رو نه تنها به محبوب‌ترین هیرو شوتر اون زمان تبدیل کرد، بلکه غول‌هایی مثل Overwatch 2 و The Finals رو هم پشت سر گذاشت. همه فکر می‌کردن یه امپراطوری جدید تو دنیای بازی‌های آنلاین داره شکل می‌گیره. اما انگار این خوشی زیاد دووم نیاورد…

(H2) روزهای اوج: وقتی مارول رایولز فرمانروای بی‌چون‌وچرای استیم بود

بذارید یه کم بیشتر تو اون دوران طلایی غرق بشیم. چی باعث شد Marvel Rivals اینقدر بترکونه؟

• جادوی مارول: خب، اولین و مهم‌ترین دلیل، خود برند مارول بود. کیه که عاشق اسپایدرمن، کاپیتان آمریکا، یا حتی شخصیت‌های کمتر دیده‌ شده‌ای مثل لونا اسنو نباشه؟ دیدن این همه قهرمان و ویلن محبوب با قابلیت‌های منحصر به فردشون تو یه بازی تیمی، خودش به تنهایی یه جذابیت فوق‌العاده داشت.

• رایگان بودن: مدل Free-to-Play یه شمشیر دولبه‌ست، اما برای شروع، مثل یه موشک عمل می‌کنه. هر کسی می‌تونست بدون پرداخت حتی یک سنت، بازی رو دانلود و تجربه کنه. این باعث شد یه جمعیت عظیم اولیه جذب بازی بشن.

• گیم‌پلی جذاب (اولیه): مکانیک‌های بازی، حداقل تو نگاه اول، جذاب و سریع بودن. ترکیب قابلیت‌های قهرمان‌ها (Team-Up Abilities) یه ایده نوآورانه و باحال بود که باعث می‌شد همکاری تیمی حس بهتری داشته باشه. گرافیک بازی هم چشم‌نواز و پر از رنگ و لعاب بود، درست مثل دنیای کمیک‌های مارول.

• هایپ و تبلیغات: تیم سازنده و مارول حسابی برای بازی تبلیغ کردن. استریمرهای بزرگ، اینفلوئنسرها، همه و همه داشتن در موردش حرف می‌زدن و این موج خبری، کنجکاوی خیلی‌ها رو برانگیخت.

همه این‌ها دست به دست هم داد تا Marvel Rivals شروعی طوفانی داشته باشه. رکوردی که زد، یعنی ۶۴۴ هزار بازیکن همزمان، یه عدد نجومی بود. برای مقایسه، خیلی از بازی‌های بزرگ AAA آرزوی رسیدن به نصف این عدد رو دارن. این موفقیت اولیه، توقعات رو به شدت بالا برد. همه منتظر بودن ببینن قدم بعدی چیه و چطور می‌خوان این محبوبیت رو حفظ کنن.

(H2) سقوط آزاد: چه بلایی سر امپراطوری مارول اومد؟

حالا سریع‌السیر بیایم جلو تا می ۲۰۲۵. اون اعداد و ارقام رویایی کجا رفتن؟ طبق آمار وب‌سایت معتبر Steamdb، تعداد بازیکنان همزمان Marvel Rivals از اون اوج ژانویه، یه سقوط وحشتناک ۵۶.۲ درصدی رو تجربه کرده! یعنی چی؟ یعنی بیشتر از نصف بازیکن‌ها، دیگه تو اوج شلوغی هم سراغ بازی نمیان. عدد دقیقش تکان‌دهنده‌ست: حدود ۳۶۲,۰۰۰ بازیکن از اون قله کم شده و حالا تو بهترین حالت، فقط ۲۸۲,۰۰۰ بازیکن همزمان تو بازی هستن.

این یه افت معمول بعد از هایپ اولیه نیست؛ این یه ریزش شدیده که نشون می‌ده یه جای کار بدجوری می‌لنگه. انگار اون بشکن معروف تانوس، این بار به جای نصف کردن جمعیت دنیا، نصف بازیکن‌های Marvel Rivals رو پودر کرده و فرستاده سراغ بازی‌های دیگه! اما چرا؟ چی شد که اینقدر سریع، اون همه شور و هیجان دود شد و رفت هوا؟

(H3) کالبدشکافی دلایل ریزش: چرا بازیکنان قهر کردند؟

خب، برخلاف داستان‌های کمیک بوکی، اینجا هیچ راز پیچیده‌ای در کار نیست. چند تا عامل دست به دست هم دادن تا این وضعیت پیش بیاد. بیاید با هم دلایل احتمالی رو بررسی کنیم:

• تغییرات جنجالی سیزن ۲ و متا شیفت (Meta Shift): یکی از بزرگ‌ترین ضربه‌ها، تغییراتی بود که با شروع فصل دوم تو بازی اعمال شد. تیم سازنده تصمیم گرفت بالانس (تعادل) قدرت قهرمان‌ها رو تغییر بده. قهرمان‌های محبوبی مثل دکتر استرنج و مگنیتو که خیلی‌ها روشون مسلط شده بودن و استراتژی‌هاشون رو بر پایه اون‌ها چیده بودن، نِرف (Nerf) شدن، یعنی ضعیف‌تر شدن. از اون طرف، قهرمان‌های کمتر محبوبی مثل هالک و ثور، باف (Buff) گرفتن و قوی‌تر شدن.

  • چرا این بده؟ این تغییرات ناگهانی تو قدرت هیروها، چیزیه که بهش میگن “متا شیفت”. یعنی استراتژی‌های غالب و ترکیب‌های تیمی محبوب، یهو بی‌ارزش یا کم‌اثر میشن. این کار خیلی از بازیکن‌های قدیمی و حرفه‌ای رو شاکی کرد. اون‌ها حس کردن زمانی که برای یادگیری و حرفه‌ای شدن تو یه قهرمان خاص گذاشتن، به هدر رفته. وقتی ترکیب تیمی مورد علاقه‌ات دیگه جواب نمیده، خب معلومه که دلسرد میشی.

• حذف قابلیت‌های تیمی محبوب: یادتونه گفتیم ترکیب قابلیت‌های قهرمان‌ها (Team-Up Abilities) باحال بود؟ خب، تو فصل دوم، بعضی از این ترکیب‌های محبوب و کارآمد، مثل “هرج و مرج فلزی” (Metallic Chaos) بین مگنیتو و اسکارلت ویچ، یا “جذبه یخ‌زده” (Chilling Charisma) بین لونا اسنو و نیمور، حذف یا تضعیف شدن. این حرکت مثل نمک پاشیدن روی زخم بازیکن‌هایی بود که از متا شیفت شاکی بودن. اون‌ها حس کردن بازی داره هویت و جذابیت‌های خاص خودش رو از دست میده.

• مشکلات نقش استراتژیست (Strategist Role): مثل خیلی از هیرو شوترها، Marvel Rivals هم نقش‌های مختلفی برای قهرمان‌ها تعریف کرده (مثل تانک، دمیج دیلر، ساپورت و استراتژیست). اما به نظر می‌رسه نقش “استراتژیست” تو فصل دوم با مشکلاتی روبرو شد. یا کارایی لازم رو نداشت، یا تغییرات باعث شد ارزشش زیر سوال بره. این موضوع باعث نارضایتی شدید تو جامعه کاربری شد و حتی کار به جایی رسید که بعضی از بازیکن‌ها دست به اعتصاب درون‌بازی زدن! وقتی یه بخش مهم از ساختار تیمی بازی مشکل داشته باشه، کل تجربه بازی تحت تاثیر قرار می‌گیره.

• محتوای ناامیدکننده فصل ۲: فصل اول بازی با ۴ تا قهرمان جدید و کلی هایپ شروع شد. اما محتوایی که تو فصل دوم عرضه شد، در مقایسه با اون شروع طوفانی، خیلی‌ها رو ناامید کرد. انگار تیم سازنده نتونست اون شتاب و هیجان اولیه رو حفظ کنه. تو بازی‌های سرویس-محور (Live Service)، عرضه مداوم محتوای جذاب و جدید، مثل خون تو رگ‌های بازی می‌مونه. اگه این جریان قطع یا کند بشه، بازیکن‌ها خیلی زود خسته میشن و میرن سراغ گزینه‌های دیگه.

• پایان ماه عسل: یه واقعیتی هم وجود داره که نباید نادیده گرفت. هر بازی جدیدی، یه دوره “ماه عسل” داره. تو این دوره، همه چی تازگی داره و مشکلات کمتر به چشم میاد. اما بعد از مدتی، تازگی از بین میره، مشکلات فنی یا بالانسی بیشتر خودشون رو نشون میدن، و بازیکن‌ها ممکنه به خاطر تکراری شدن گیم‌پلی یا پیدا کردن بازی‌های جذاب‌تر، کم‌کم بازی رو کنار بذارن. بخشی از این ریزش، می‌تونه طبیعی باشه، اما شدت ریزش Marvel Rivals نشون میده که مشکلات عمیق‌تر از صرفاً “پایان ماه عسل” هستن.

• رقابت سنگین: فراموش نکنیم که بازار هیرو شوترها به شدت رقابتیه. Overwatch 2 با وجود تمام مشکلاتش هنوز یه پایگاه کاربری بزرگ داره، The Finals با مکانیک‌های تخریب‌پذیریش سروصدا کرده، و گزینه‌های دیگه‌ای مثل Valorant و Apex Legends هم همیشه هستن. بازیکن‌ها اگه از یه بازی ناراضی باشن، خیلی راحت می‌تونن کوچ کنن به یه بازی دیگه.

(H3) آینده در هاله‌ای از ابهام: آیا امیدی به بازگشت هست؟

با وجود این ریزش شدید، آیا باید فاتحه Marvel Rivals رو خوند؟ خب، نه لزوماً. هنوز زوده که بگیم بازی مُرده.

• هنوز نمرده!: با اینکه نصف بازیکن‌ها رفتن، اما اون ۲۸۲ هزار نفری که تو اوج بازی آنلاین هستن، هنوز عدد قابل توجهیه. این نشون میده که یه هسته طرفدارای وفادار هنوز پای بازی موندن یا حداقل بازی هنوز برای خیلی‌ها جذابه. نباید فراموش کنیم که این عدد فقط مربوط به استیم هست و آمار کنسول‌ها و لانچرهای دیگه می‌تونه متفاوت باشه (هرچند روند کلی احتمالاً مشابهه).

• امید به آینده (اولتران در راه است): خبر خوب اینه که محتوای جدید در راهه. قراره شخصیت خفن و محبوب اولتران (Ultron) به بازی اضافه بشه. ورود یه شخصیت بزرگ و تاثیرگذار مثل اولتران می‌تونه دوباره هیجان رو به بازی تزریق کنه و بعضی از بازیکن‌های قدیمی رو برگردونه یا بازیکن‌های جدید جذب کنه. البته هنوز کورسوی امیدی هست، مثلاً همین چند وقت پیش بود که خبر اسکین جدید Venom در Marvel Rivals با یه بونوس خاص اومد که نشان می‌دهد تیم سازنده هنوز برنامه‌هایی برای بازی دارد.

• درس گرفتن از اشتباهات؟: مهم‌ترین سوال اینه که آیا تیم سازنده از اتفاقات فصل دوم درس می‌گیره؟ آیا به بازخوردهای جامعه کاربری گوش میدن؟ آیا می‌تونن مشکلات بالانس و نقش استراتژیست رو حل کنن؟ آیا می‌تونن با محتوای جذاب‌تر و بهتری برگردن؟ آینده Marvel Rivals به شدت به پاسخ این سوال‌ها بستگی داره. اگه تغییرات فصل دوم و محتوای آینده نتونن دوباره آتیش بازی رو شعله‌ور کنن، این روند ریزش بازیکن ممکنه ادامه پیدا کنه و کار برای بازگشت خیلی سخت‌تر بشه.

(H2) ایکس بازی نگاه می‌کند: تحلیل خودمانی ماجرا

خب، بیاید یه جمع‌بندی خودمونی داشته باشیم. داستان Marvel Rivals یه درس کلاسیک تو دنیای بازی‌های آنلاینه: شروع طوفانی تضمین‌کننده موفقیت طولانی‌مدت نیست. ترکیب مارول و رایگان بودن، یه فرمول انفجاری برای جذب بازیکن بود، اما نگه داشتن اون‌ها یه بازی کاملاً متفاوته.

مشکل اصلی به نظر می‌رسه مجموعه‌ای از تصمیمات بحث‌برانگیز تو فصل دوم بوده. تغییرات شدید تو متا، حذف قابلیت‌های محبوب، و مشکلات مربوط به یکی از نقش‌های کلیدی، مثل ریختن بنزین روی آتیش نارضایتی عمل کرده. وقتی بازیکن‌ها حس کنن بهشون بی‌توجهی میشه یا بازی داره مسیری رو میره که دوست ندارن، خیلی راحت دکمه Uninstall رو میزنن.

اما هنوز دیر نشده. پتانسیل Marvel Rivals هنوز وجود داره. دنیای مارول بی‌نهایته و دست سازنده‌ها برای اضافه کردن قهرمان‌ها، ویلن‌ها، نقشه‌ها و حالت‌های بازی جدید بازه. اگه بتونن به صدای جامعه کاربری گوش بدن، اشتباهات گذشته رو جبران کنن، و با یه برنامه محتوایی قوی و هیجان‌انگیز برگردن، شاید بتونن دوباره بخشی از اون شکوه اولیه رو به دست بیارن.

ورود اولتران یه فرصت طلاییه. اگه این آپدیت بتونه هم مشکلات قبلی رو تا حدی رفع کنه و هم محتوای جدید و جذابی ارائه بده، می‌تونه نقطه عطفی برای بازی باشه. اما اگه این فرصت هم از دست بره، باید کم‌کم نگران آینده بلندمدت Marvel Rivals شد.

در نهایت، سرنوشت Marvel Rivals تو دست‌های خود سازنده‌ها و البته واکنشیه که بازیکن‌ها به تغییرات آینده نشون میدن. این بازی نشون داد که حتی قوی‌ترین برندها و بهترین شروع‌ها هم نمی‌تونن یه بازی رو در مقابل تصمیمات اشتباه و بی‌توجهی به جامعه کاربری بیمه کنن.

شما چی فکر می‌کنید؟ آیا Marvel Rivals می‌تونه دوباره اوج بگیره یا این شروع پایانشه؟ نظرتون رو تو کامنت‌ها با ما و بقیه کاربرای ایکس بازی در میون بذارید!