DNS Server چیست و چه کاربردی در شبکه دارد؟ 2025
وقتی توی مرورگر یه آدرس وب مثل www.example.com رو تایپ می‌کنی، یه فرایند پشت‌صحنه اتفاق می‌افته که این اسم رو به یه آدرس IP عددی تبدیل می‌کنه. این فرآیند که DNS Resolution یا حل‌کردن نام دامنه نام داره، باعث می‌شه بتونی بدون نیاز به حفظ کردن اعداد پیچیده، به سایت‌ها دسترسی داشته باشی.
📌 چرا DNS مهمه؟
آدرس‌های IP شامل یه سری اعداد مثل 93.184.216.34 (IPv4) یا 2001:db8:3333:4444:5555:6666:7777:8888 (IPv6) هستن. این اعداد برای کامپیوترها قابل فهمه، ولی برای ما سخت و پیچیده‌ست! DNS این کار رو برامون راحت می‌کنه و باعث می‌شه بتونیم سایت‌ها رو فقط با تایپ کردن اسمشون پیدا کنیم با ایکس بازی همراه باشید.
انواع سرورهای DNS و نقش اون‌ها
برای اینکه یه نام دامنه به آدرس IP تبدیل بشه، درخواست DNS از ۴ نوع سرور مختلف عبور می‌کنه که هرکدوم وظیفه خاصی دارن.✅ ۱. سرور بازگشتی DNS (Recursive DNS Server)
📌 اولین ایستگاه در مسیر جستجوی DNS همینه! بهش DNS Recursor هم می‌گن.
📌 این سرور بررسی می‌کنه که آیا اطلاعات موردنظر رو توی کش خودش ذخیره داره یا نه.
📌 اگه آدرس IP توی کش باشه، همون لحظه به کاربر برمی‌گردونه.
📌 اگه اطلاعات کش نشده باشه، درخواست رو به سرورهای نام (Name Servers) ارسال می‌کنه.
✅ ۲. سرور نام ریشه (Root Name Server)
📌 اگه سرور بازگشتی اطلاعات کش‌شده نداشته باشه، درخواست رو به سرور ریشه می‌فرسته.
📌 این سرور مسیر درست رو تعیین می‌کنه و درخواست رو به یه سرور دامنه سطح بالا (TLD Name Server) هدایت می‌کنه.
📌 در حال حاضر ۱۳ سرور ریشه اصلی توی دنیا وجود دارن که توسط سازمان ICANN مدیریت می‌شن.
✅ ۳. سرور دامنه سطح بالا (TLD Name Server)
📌 این سرورها مسئول مدیریت دامنه‌هایی با پسوندهای خاص مثل .com, .org, .net هستن.
📌 وقتی درخواست به این سرور می‌رسه، بسته به پسوند سایت، به سرور معتبر (Authoritative Name Server) هدایت می‌شه.
✅ ۴. سرور معتبر (Authoritative Name Server)
📌 این سرور آخرین ایستگاهه و اطلاعات دقیق سایت رو ذخیره می‌کنه.
📌 این سرور، آدرس IP واقعی سایت رو برمی‌گردونه و به مرورگر اجازه می‌ده که سایت رو بارگذاری کنه.
📌 اگه اطلاعات موردنیاز توی این سرور هم وجود نداشته باشه، کاربر با پیام خطا مواجه می‌شه.
چرا DNS سریع و بدون مشکل کار می‌کنه؟
✔ کش کردن اطلاعات: هر سرور DNS اطلاعاتی که قبلاً پیدا کرده رو توی حافظه خودش ذخیره می‌کنه، بنابراین درخواست‌های بعدی خیلی سریع‌تر پردازش می‌شن.
✔ بالانس بار سرورها (Load Balancing): این ۴ نوع سرور به‌صورت مشترک کار می‌کنن تا حجم درخواست‌ها بینشون تقسیم بشه و هیچ سروری بیش از حد تحت فشار قرار نگیره.
✔ بهینه‌سازی بر اساس موقعیت جغرافیایی: DNS طوری طراحی شده که همیشه نزدیک‌ترین سرور ممکن رو برای پردازش درخواست انتخاب کنه، این کار باعث می‌شه سرعت اینترنت بیشتر بشه.
DNS چگونه کار می‌کند؟
DNS مثل یه دفترچه تلفن اینترنتی عمل می‌کنه که اسم سایت‌ها رو به آدرس‌های عددی IP تبدیل می‌کنه. سرورهای DNS موتورهایی هستن که این اطلاعات رو مدیریت می‌کنن و درخواست‌های کاربران رو پردازش می‌کنن.
📌 نقش کلیدی سرورهای DNS:
✔ وقتی یه کاربر آدرس سایتی مثل www.example.com رو تایپ می‌کنه، یه درخواست DNS Query ایجاد می‌شه.
✔ این درخواست به سمت سرورهای DNS ارسال می‌شه تا آدرس IP سایت موردنظر پیدا بشه.
✔ اگر اطلاعات قبلاً کش شده باشه (DNS Caching)، سرور DNS مستقیماً نتیجه رو برمی‌گردونه.
✔ در غیر این صورت، درخواست از ۴ سرور DNS عبور می‌کنه تا آدرس IP صحیح پیدا بشه.
تفاوت بین DNS عمومی و خصوصی
✅ DNS عمومی (Public DNS)
✔ توسط ارائه‌دهندگان اینترنت (ISP) تنظیم شده و در دسترس همه کاربران اینترنته.
✔ سرورهای عمومی DNS مثل Google DNS (8.8.8.8) و Cloudflare DNS (1.1.1.1) برای بهینه‌سازی سرعت و مدیریت ترافیک استفاده می‌شن.
✔ به دلیل عمومی بودن، در برابر حملات سایبری آسیب‌پذیرتره.
✅ DNS خصوصی (Private DNS)
✔ معمولاً پشت فایروال‌های سازمانی تنظیم می‌شه و برای مدیریت سایت‌ها و شبکه‌های داخلی استفاده می‌شه.
✔ فقط افراد مجاز می‌تونن بهش دسترسی داشته باشن، معمولاً از طریق VPN.
✔ امنیت بیشتری داره ولی باید به‌صورت اختصاصی مدیریت بشه.
انواع حملات سایبری به سرورهای DNS
هکرها از روش‌های مختلفی برای نفوذ به DNS استفاده می‌کنن که بعضی از رایج‌ترین اون‌ها شامل موارد زیره:
🚨 ۱. حمله سیل DNS (Flood Attack)
📌 نوعی حمله DDoS که با ارسال حجم عظیمی از درخواست‌ها، سرورهای DNS معتبر (Authoritative DNS Servers) رو از کار میندازه و باعث می‌شه نتونن درخواست‌های واقعی کاربران رو پردازش کنن.
🚨 ۲. حمله ساب‌دامین تصادفی (Random Subdomain Attack)
📌 به این حمله NXDomain Attack هم می‌گن. هکر تعداد زیادی درخواست به زیردامنه‌های نامعتبر ارسال می‌کنه تا سرورهای معتبر DNS رو فلج کنه.
🚨 ۳. حمله تقویت‌شده DNS (DNS Amplification Attack)
📌 نوعی DDoS که با ارسال درخواست‌های کوچک و دریافت پاسخ‌های حجیم، حجم کاری سرورهای DNS رو چند برابر می‌کنه و باعث قطعی سرویس می‌شه.
🚨 ۴. مسموم‌سازی کش DNS (DNS Cache Poisoning)
📌 هکر با ارسال داده‌های جعلی به سرورهای کش DNS، باعث می‌شه کاربرها به جای سایت اصلی، وارد سایت‌های تقلبی بشن. این حمله برای سرقت اطلاعات و نصب بدافزار استفاده می‌شه.
🚨 ۵. حملات پروتکل DNS (DNS Protocol Attacks)
📌 این حمله با ارسال داده‌های معیوب به سرور DNS، باعث می‌شه که نتونه درخواست‌های معتبر رو پردازش کنه.
🚨 ۶. ربودن مسیر (BGP Hijacking)
📌 این حمله کاربران رو از مسیرهای قانونی BGP (Border Gateway Protocol) به سمت سایت‌های مخرب هدایت می‌کنه.
🚨 ۷. تونل‌سازی DNS (DNS Tunneling)
📌 هکر از DNS به‌عنوان مسیری برای انتقال بدافزار یا سرقت داده‌ها استفاده می‌کنه تا از فایروال‌ها و سیستم‌های امنیتی عبور کنه.
🚨 ۸. ربودن DNS (DNS Hijacking)
📌 در این حمله، هکر با دسترسی غیرمجاز به مدیریت سرور DNS، تنظیمات اون رو تغییر می‌ده و کاربران رو به سایت‌های ناامن هدایت می‌کنه.
🚨 ۹. سرقت دامنه (Domain Theft)
📌 هکر با دسترسی به اطلاعات مدیر ثبت‌کننده دامنه، مالکیت دامنه رو می‌دزده و اون رو تغییر می‌ده.
🔐 چگونه از حملات DNS جلوگیری کنیم؟
✅ استفاده از DNSSEC برای تأیید اعتبار داده‌های DNS
✅ بررسی و تغییر رمزهای پیش‌فرض مودم و روتر برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز
✅ استفاده از فایروال‌های DNS برای محافظت در برابر حملات DDoS و حملات تقویتی
✅ نظارت مداوم بر ترافیک DNS برای شناسایی فعالیت‌های مشکوک
✅ تنظیم لیست سفید (Whitelisting) برای جلوگیری از ارتباطات ناخواسته
🚀 نتیجه‌گیری
🔹 سرورهای DNS نقش کلیدی در عملکرد اینترنت دارن و بدون اون‌ها دسترسی به سایت‌ها ممکن نیست.
🔹 هکرها از روش‌های مختلفی مثل حملات DDoS، مسموم‌سازی کش، ربودن DNS و سرقت دامنه برای سوءاستفاده از DNS استفاده می‌کنن.
🔹 با استفاده از پروتکل‌های امنیتی مثل DNSSEC، فایروال‌های پیشرفته و مانیتورینگ مستمر، می‌شه جلوی این حملات رو گرفت و اینترنتی ایمن و پایدار داشت. 🔒🚀
مطالب مرتبط:
هک (DNS Hijacking) چیست و چطور انجام می‌شود؟
